Toplu Taşımaya Ulaşan Kadın
TOPUK Projesi
Maltepe, Istanbul
Haziran - Kasım 2022
“Türkiye Sürdürülebilir Kent içi Ulaşım Ağı (KAVŞAK)” tarafından verilen Mikro Hibe Programından faydalanma hakkı kazanan “TOPlu Taşımaya Ulaşan Kadın projesi- TOPUK” EKA Creative Studio, İBB Ulaşım Dairesi Başkanlığı, İTÜ IstanbulON Kentsel Hareketlilik Laboratuvarı, Maltepe Belediyesi ve Sokak Bizim Derneği ortaklığında geliştirilmiştir. “TOPlu Taşımaya Ulaşan Kadın - TOPUK” projesi, kadınların toplu taşımaya erişimini güvenli, emniyetli ve konforlu hale getirmek için katılımcı yöntemlerle birlikte mekansal müdahaleler geliştirmeyi amaçlamıştır.
Bu kapsamda pilot alan olarak Maltepe İlçesi’nde yer alan Prof. Dr. Türkan Saylan Kültür Merkezi (TSKM) çevresinden Kadıköy-Kartal metro hattı Gülsuyu istasyonu çıkışı, İETT durağı ve minibüs bekleme alanına doğru olan güzergahta yaya erişimini güçlendirmek için güvenliği artırıcı tasarım kriterleri belirlenmiştir. Maltepe Belediyesi ile yapılan değerlendirmelerde, TSKM’nin batısında bulunan Nar Sokak otobüs geçiş rotası olarak kullanılırken, dar kaldırımları sebebiyle kullanıcılar tarafından güvensiz olarak nitelendirilmekte ve alternatif olarak TSKM’nin içerisinde bulunan yaya yolu kullanılmaktadır. Kullanıcılar tarafından iletilen bu ve benzeri sorunlar Prof.Dr. Türkan Saylan Kültür Merkezi güneyindeki yanyol ve batısındaki Nar Sokağın proje kapsamında odak alınmasına katkı sağlamıştır.
Proje İçeriği
TOPUK projesi kadınların toplu ulaşım rotalarına gidiş-gelişlerinde karşılaştıkları sorunları onlarla birlikte tespit etmek ve birlikte çözüm önerileri geliştirmek amacıyla ortaya çıkmıştır. Projenin ana hedefi kamu kurumları tarafından geliştirilen kentsel müdahale süreçlerini katılımcı yöntemlerle sürdürmek ve tüm proje sürecine vatandaşın müdahil olmasını sağlamaktır. Bu anlamda TOPUK projesi ulaşımda dezavantajlı konumda yer alan kadınların katılımıyla sürdürülen ve onların sorunlarına tasarım ölçeğinde çözüm önerileri geliştiren bir proje olmuştur. Sorunların tespitinden uygulamanın yapılmasına kadar kadınlar öncelikli olmak üzere alandaki tüm kullanıcılar sürece dahil olmuş ve kararlarda yön verici olmuştur. Bu amaçla proje, katılımı ön plana alan yöntemlerle geliştirilmiştir.
TOPUK projesinde sürece yayılan bir katılım yaklaşımı temel alınmış ve projenin her aşamasında kullanıcıların görüş bildirmesine alan tanınmıştır. Proje içeriği geliştirilirken hem uzman görüşünün alınması hem de kullanıcıların fikirlerinin alınması sağlanmıştır. Bu yaklaşım doğrultusunda proje analiz, tasarım ve uygulama olmak üzere 3 modül olarak kurgulanmış ve tamamlanmıştır.
Birinci modül olan analiz kısmında alan hakkında araştırma ve kullanıcı görüşleri almak üzere bir çalıştay düzenlenmiştir. İkinci modül olan tasarım kısmında ise birinci modülde elde edilen veriler kullanılarak belirlenen proje alanı için kapsayıcı tasarım önerileri yapılması amaçlanmıştır. Üçüncü modül olan uygulama sürecinde de proje alanını ve çevresini kullanan, yaşayan vatandaşların katılımı önemsenmiştir. Üç modülden oluşan TOPUK projesinde halkın katılımının her modülde entegre edilmesi ve bu sayede örnek bir proje olması amaçlanmıştır.
Proje Takvimi
Kasım 2022
22 Ekim 2022
Uygulama Etkinliği
13-14 Ağustos 2022
Tasarım Maratonu
21-30 Temmuz 2022
Maket Çalışması
2 Temmuz 2022
Çalıştay
TOPUK Projesi resmi olarak tamamlanmıştır.
Projenin üçüncü ve son etkinliği olan Sokak Uygulama Etkinliği, 22 Ekim 2022 tarihinde çevrede yaşayan ve çalışan vatandaşların, tasarım maratonuna katılan ekiplerin ve proje gönüllülerinin katılımıyla Maltepe Prof. Dr. Türkan Saylan Kültür Merkezi çevresinde gerçekleştirilmiştir.
Tasarım maratonu, çalıştay ve maket çalışmaları sonucunda alana dair tespit edilen sorunlara çözüm geliştirmek amacıyla gerçekleştirilen bir çalışmadır. İki gün süren bu maratona mimarlık, iç mimarlık, şehir planlama, endüstri ürünleri tasarımı gibi farklı tasarım disiplinlerinde okuyan veya yeni mezun olan 45 kişi katılmıştır. 45 katılımcı sekiz gruba ayrılarak proje paydaşları ve konu uzmanı mentörler eşliğinde çalışmalar gerçekleştirmişlerdir.
Prof. Dr. Türkan Saylan Kültür Merkezi ve çevresinin yer aldığı maket çalışması, alanın kullanıcılarının gözlemlerini alarak geliştirmek amacıyla 1 hafta süre ile Prof. Dr. Türkan Saylan Kültür Merkezi Giriş Holü’nde sergilenmiştir.
Projenin ilk etkinliği olarak planlanan çalıştay 2 Temmuz 2022 tarihinde Prof. Dr. Türkan Saylan Merkezinde, kültür merkezini kullanan, çevrede yaşayan ve çalışan vatandaşların katılımıyla gerçekleşmiştir.
Haziran 2022
TOPUK Projesi resmi olarak başlamıştır.